Doodsoorzaak nummer één voor mensen die in het buitenland werken, is een verkeersongeluk. Dat geldt in versterkte mate voor degenen die in ontwikkelingslanden werken. Mannen lopen nog meer risico dan vrouwen en kinderen. Wat zijn de oorzaken daarvan?
De verschillen met het verkeer in Nederland zijn vaak groot. Vaak gelden andere verkeersregels, waarbij het maar de vraag is of men zich ook aan de regels houdt. Theorie-examens zoals bij ons afgenomen door het CBR bestaan over het algemeen niet, dus hoe zou men ook op de hoogte zijn van alle regels? Dat geldt natuurlijk niet alleen voor de inwoners van een bepaald land, maar ook voor mensen uit andere landen die zich daar vestigen (expats). In sommige landen, zoals in Indonesië, wordt links gereden. Dat vergt wat nieuwe verkeersvaardigheden. Het is even wennen om links voorrang te geven in plaats van rechts. Bochten vragen ook wat meer stuurmanskunst als je gewend bent om telkens de rechter weghelft op te zoeken.
Anticipatie
Om werkers van ZGG in het buitenland voor te bereiden op het verkeer is beleid uitgestippeld. Dit beleid is gebaseerd op drie principes: anticipatie, preventie en reactie. Anticiperen, vooruitkijken, is erg belangrijk om verkeersongelukken te voorkomen. Voordat nieuwe zendingswerkers uitgezonden worden, volgen zij een veiligheidstraining. Vaak wordt al vanuit Nederland ingeschat wat de risico’s zijn en welke maatregelen daartegen genomen kunnen worden. Soms wordt deze inschatting zelfs omgezet in regels die een zendingsteam voor zichzelf handhaaft. Zo pakt men in Guinee de auto niet als het donker is, tenzij er een noodgeval is.
Ondanks een goede voorbereiding zijn ongelukken niet altijd te voorkomen. Daarom is het goed om altijd belangrijke telefoonnummers bij de hand te hebben als zich iets voordoet. Het is goed om van tevoren te bedenken hoe medische hulp het beste ter plekke kan komen of hoe een gewonde getransporteerd kan worden naar een plaats waar goede medische zorg is.
In landen waar weinig wegen zijn, worden personen en goederen vaak door de lucht vervoerd. Vliegen kan minstens zoveel risico’s met zich meebrengen als autorijden. In Papoea bijvoorbeeld is het goed om uit te zoeken welke vliegmaatschappijen veilig genoeg zijn om gebruik van te maken.
Preventie
In Nederland is het dragen van gordels verplicht en is het niet toegestaan om op het dak van een auto mee te rijden. Open deuren tijdens het rijden zijn uit den boze en meer dan drie personen op de achterbank zijn niet toegestaan. De praktijk in ontwikkelingslanden leert vaak dat daar een andere mentaliteit heerst. Veiligheid staat niet voorop. Het vervoeren van zo veel mogelijk personen en bagage in één keer lijkt belangrijker te zijn. Als expat is het belangrijk om niet mee te gaan in wat allemaal kan en mag in het verkeer, maar je te gedragen in het verkeer zoals je ook in Nederland zou doen. Het verkeer is onveiliger, dus is het heel verstandig om juist meer veiligheidsmaatregelen te nemen dan in Nederland.
Lokale chauffeur
Het beteugelen van gevaar in het verkeer is erg belangrijk. Auto’s in bijvoorbeeld Nigeria of Ecuador krijgen geen jaarlijkse APK, maar dat betekent natuurlijk niet dat een zendingswerker genoodzaakt is om in een auto te rijden die alleen te starten is door wat draadjes aan elkaar te knopen. Wat soms een goede manier is om je in het verkeer te begeven, is je laten rijden door een ervaren lokale chauffeur. En dan bij voorkeur iemand die al geruime tijd in een veilig uitziende auto rijdt. Daaraan is de rijstijl soms al af te lezen. Een lokaal persoon zal dan misschien wat verkeersregels aan zijn laars lappen, maar hij kent wel de weg en de logische reacties van medeweggebruikers.
Risico’s
Het is wel duidelijk dat het verkeer heel wat risico’s met zich meebrengt. Zeker als je een ‘beginneling’ bent in een nieuwe verkeerssituatie. Dan is het goed om zogenaamd ‘defensief’ te rijden, klaar om te reageren op de omgeving, en zeker niet stoer allerlei dingen te doen die in Nederland niet kunnen en mogen. Het is niet voor niets zo dat mannelijke expats meer risico lopen om een ongeluk te krijgen in ontwikkelingslanden. Zij zijn vaak degenen die achter het stuur zitten, de gevaarlijkste plek bij een botsing, en hebben meer de neiging om wat steviger gas te geven.
Natuurlijk zullen de maatregelen die genomen worden niet alle ongelukken kunnen voorkomen. Ook in het verkeer is God Degene Die alles in Zijn handen heeft. Maar dat neemt de verantwoordelijkheid niet weg om als zendingsorganisatie adviezen te geven hoe veiligheid vergroot kan worden.
Tekst: Wijnanda van Burg
Verschenen in Paulus 330 – juli 2012